Baixas por Incapacidade Temporal que entran en vigor o 1 de xuño

A partir do 1 de xuño entrarán en vigor tres novas baixas por Incapacidade Temporal: baixa por menstruación incapacitante, a baixa por aborto e a baixa na semana 39 de embarazo.

Esta situación foi consecuencia da aprobación da Lei Orgánica 1/2023, do 28 de febreiro, pola que se modifica a Lei Orgánica 2/2010, do 3 de marzo, de saúde sexual e reprodutiva e da interrupción voluntaria do embarazo que, na súa Disposición final terceira, modifica o texto refundido da Lei Xeral da Seguridade Social, aprobado polo Real Decreto Lexislativo 8/2015, do 30 de outubro.

Desta forma créanse tres novos supostos específicos de Incapacidade Temporal (IT):

• IT por menstruación incapacitante secundaria.
• IT por interrupción do embarazo.
• IT por xestación da muller traballadora desde o día primeiro da semana 39.

INCAPACIDADE TEMPORAL POR MENSTRUACIÓN INCAPACITANTE SECUNDARIA

Esta baixa prodúcese por unha “situación de incapacidade derivada dunha dismenorrea xerada por unha patoloxía previamente diagnosticada”. Como pode suceder en dismenorreas secundarias asociadas a patoloxías tales como endometriosis, miomas, enfermidade inflamatoria pélvica, adenomiosis, pólipos endometriales, ovarios poliquísticos, ou dificultade na saída de sangue menstrual de calquera tipo, podendo implicar síntomas como dispareunia, disuria, infertilidade, ou sangrados máis abundantes do normal, entre outros.

O subsidio que xerei esta baixa correrá a cargo da Seguridade Social (SS) desde o primeiro día. Actualmente, en caso de baixa por IT, a non ser que estea mellorado por convenio colectivo, o subsidio xérase a partir do cuarto día (o primeiros tres días de IT corren a conta do traballador).

Con todo, na actualidade xa era posible unha incapacidade temporal en caso de dismenorrea, contemplada na “Guía de Valoración de incapacidade temporal para médicos de atención primaria”, aínda que a novidade para partir do 1 de xuño de 2023 é que se incorpora expresamente como causa de IT a menstruación incapacitante secundaria, e especialmente, que esta baixa está cuberta desde o primeiro día, o cal si é un cambio enormemente relevante.

INCAPACIDADE TEMPORAL POR INTERRUPCIÓN DO EMBARAZO

Establece expresamente que “terán a consideración de situacións especiais de incapacidade temporal por continxencias comúns (…), así como a debida á interrupción do embarazo, voluntaria ou non, mentres reciba asistencia sanitaria polo Servizo Público de Saúde e estea impedida para o traballo, sen prexuízo daqueles supostos en que a interrupción do embarazo sexa debida a accidente de traballo ou enfermidade profesional, nese caso terá a consideración de situación de incapacidade temporal por continxencias profesionais”.

Desta forma créase unha IT especial común en caso de interrupción do embarazo, sexa voluntaria ou non. O subsidio correrá a cargo da SS desde o día seguinte ao da baixa no traballo, tendo a empresa o deber de abonar o salario íntegro correspondente ao día da baixa.

INCAPACIDADE TEMPORAL POR XESTACIÓN DA MULLER TRABALLADORA DESDE O DÍA PRIMEIRO DA SEMANA 39

Establécese expresamente que “se considerará tamén situación especial de incapacidade temporal por continxencias comúns a de xestación da muller traballadora desde o día primeiro da semana trixésima novena”. O subsidio abonarase a cargo da Seguridade Social desde o día seguinte ao da baixa no traballo. A empresa abonará o salario íntegro correspondente ao día da baixa.

ESÍXESE PERÍODO MÍNIMO DE COTIZACIÓN?

No caso da IT por baixa incapacitante e da IT por interrupción do embarazo, non se esixe período mínimo de cotización. Con todo, no caso da IT durante a semana 39 de embarazo, si se esixe período mínimo de cotización.

COMO SE EXPEDIRÁN OS PARTES DE BAIXA E ALTA MÉDICA

As novas situacións especiais de IT teñen a consideración de IT por continxencias comúns. Por tanto, a emisión dos partes de baixa, confirmación e alta corresponderá en todo caso ao Servizo Público de Saúde (SPS) ao que estea vinculado o traballador en función do seu domicilio e, serán abonados a cargo da entidade que protexa a continxencia común dos traballadores da empresa.

Esta coordinación faise co obxectivo de que os SPS emitan os partes médicos polas novas situacións especiais de IT #de acordo con os códigos de diagnóstico facilitados polo Ministerio de Sanidade.

En canto a actuacións no ámbito de cotización, a Seguridade Social ha aclarado (vía Boletín do Sistema REDE de data 16 de maio de 2023) que ata que se proceda á implantación da aplicación automática das condicións de cotización asociadas a cada unha das tres novas situacións especiais de IT, para a aplicación nas liquidacións de cotas destas condicións de cotización deberase solicitar dita aplicación a través do trámite “Situacións especiais de IT” da aplicación CASIA.

En calquera caso, as novas situacións especiais de IT aplicaranse ás liquidacións de cotas, con carácter xeral, mediante as peculiaridades que identifican a IT de pago delegado derivada de continxencias comúns -TPC 21 ou 25, en caso de aplicación diferida da compensación por IT-, iniciándose a posibilidade da compensación de cotas desde o inicio da prestación (o mesmo día da baixa médica na situación especial de menstruación incapacitante secundaria e ao día seguinte nas situacións especiais de interrupción do embarazo e xestación desde o primeiro día da 39º semana de xestación).

No caso de traballadores aos que se lles deba aplicar a IT en réxime de pago directo, calcularase o TPC 22 polo período da prestación.

Así mesmo, no caso de situación especial de IT desde o día primeiro da 39º semana de xestación, cando non se alcanzou período de cotización mínimo para o acceso á prestación, calcularase o TPC 22.